همیشه و در اکثر جوامع، اعتماد به نفس، عملکرد و شغل معلولین تحت تاثیر نگرش و رفتار اطرافیان قرار می‌گیرد. نگرش منفی مردم نسبت به معلولین باعث ایجاد مانع برای مشارکت و پیشرفت حرفه‌ای این قشر می‌شود. معلولینی که به آسایشگاه معلولین منتقل می‌شوند نیز ممکن است با چنین مشکلاتی روبرو شوند. اگرچه آسایشگاه معلولین طوری بنا و راه‌اندازی شده است که با تمام مشکلاتی که این افراد با آن‌ها روبرو هستند، آشنایی دارند، اما با این حال گاهی ممکن است مشکلات کوچکی به وجود بیاید.

پرسنل و مددکاران یک آسایشگاه معلولین باید نحوه برخورد با این افراد را به خوبی بلد باشند زیرا که خواه ناخواه، این افراد روحیه شکننده‌تری نسبت به سایرین دارند.

رفتارهای مناسب مددکاران در آسایشگاه معلولین:

• پیش از اینکه کاری برای آن‌ها انجام دهید، نظرشان را جویا شوید

اینگونه فکر نکنید که مردم به کمک نیاز دارند. درست است که شرایط معلولین کمی متفاوت با دیگر افراد است ولی این باعث نمی‌شود که شما فکر کنید که باید به آن‌ها بدون رضایت خودشان، کمک کنید. اگر به چیزی نیاز داشته باشند و در توان خودشان نباشد، قطعا از شما کمک خواهند گرفت. معلولین برخلاف تصور عموم، در رفع نیازهای خودشان متخصص هستند ولی گاهی اوقات در برخی فعالیت‌های خاص نیاز به کمک دارند. در چنین شرایطی باید از آن‌ها پرسید که دقیقا به چه صورتی کمک انجام شود و بر طبق دستورالعمل و خواست آنان پیش رفت.

• با معلولین شفاف و واضح صحبت کنید و به دقت گوش دهید

در آسایشگاه معلولین، اگر با معلولی سر و کار دارید که معلولیت رشدی یا مشکلات شناختی دارد، از جملات واضح و شفاف، کوتاه و با مفاهیم دقیق در حین صحبت استفاده کنید. سرعت، پیچیدگی و واژگان خود را بر اساس توانایی آن‌ها تنظیم کنید تا یک مکالمه روان را با یکدیگر دنبال کنید. به افرادی که در صحبت کردن مشکل دارند و اختلالات گفتاری دارند، اجازه بدهید جمله خود را کامل کنند. هرگز حرف آن‌ها را نبرید و یا از جانب آنان صحبت نکنید. با این کار باعث می‌شوید که احساس ناتوان بودن در آن‌ها تقویت شده و خطر ابتلا به افسردگی آنان را تهدید کند.

• به طور مستقیم با معلولین صحبت کنید

هنگام مکالمه با افراد معلول، با آن‌ها تماس مستقیم چشمی برقرار کنید و مستقیما با خود شخص صحبت کنید حتی اگر پرستار و یا هر فرد دیگری که مسئولیت نگهداری از آنان را به عهده دارد، در کنارشان باشد. زمانی که در یک آسایشگاه معلولین با یک فرد ناشنوا طرف صحبت هستید، فردی در کنار او به عنوان مترجم قرار می‌گیرد تا با زبان اشاره صحبت‌های شما را برای او ترجمه کند. در چنین شرایطی باید تعامل خود با کاربر را حفظ کنید. در شرایطی نیز که مخاطب شما فردیست که بر روی صندلی چرخدار می‌نشیند، لازم نیست به گردن خود فشار وارد کنید و  او را نیز اذیت کنید تا بتوانید تماس چشمی داشته باشید. خیلی راحت می‌توانید بنشینید و از یم مکالمه دو سویه لذت ببرید.

• بخش‌های مختلف آسایشگاه معلولین را بر اساس نیاز کاربران بنا کنید

در خصوص نابینایان نحوه چینش ساختمان باید به گونه‌ای باشد که به آن عادت کرده و بدانند هر وسیله‌ای در کجا قرار دارد تا در این صورت بدانند در صورت نیاز، هر وسیله را کجا پیدا کرده و چطور استفاده کنند. استفاده از خط بریل زندگی را برای نابینایان بسیار ساده و آسان کرده است.

در برخورد با افراد ناشنوا باید آرام و شمرده صحبت کنید و به هنگام صحبت رو در رو باشید تا حتی اگر صدای شما را نشنود، بتواند با استفاده از مهارت لب خوانی صحبت‌های شما را دنبال کند.

در برخورد با افرادی که دچار اختلال گفتاری هستند، صبوری به خرج دهید و همانطور که اشاره شد، صبر کنید تا جمله‌شان را کامل کنند. هرگز در وسط صحبت آن‌ها نپریده و صحبت آنان را قطع نکنید.

در برخورد و تعامل با معلولان حرکتی، نهایت صبوری را به خرج دهید. به هنگام حرکت با آنان همگام شوید و سرعت حرکت خود را با آنان تنظیم کنید. در صورت نیاز و با میل و خواست خودشان، در حرکت کردن، به آنان کمک کنید.

معلولین و عقب‌ماندگان ذهنی ساکن آسایشگاه معلولین را هرگز از یاد نبرید. درست است که این افراد ضرایب هوشی متفاوتی دارند ولی درک خوبی از اطراف و رفتاری که با آن‌ها می‌شود، دارند. این افراد در سه گروه آموزش‌ پذیر، تربیت‌پذیر و حمایت پذیر تقسیم‌بندی می‌شوند.

• بهره هوشی افراد آموزش پذیر بین 50 تا 70 است و از نظر حواس، حرکات بدن و به لحاظ روانی نسبت به کودکان عادی کندتر هستند.

• بهره هوشی افراد تربیت پذیر بین 25 تا 50 است و به لحاظ عاطفی وضع بسیار متغیری دارند. در مقابل طلب کردن چیزی مطیع و مهربانند و به هنگام روبرو شدن با مخالفت، بسیار پرخاشگر و عصبی می‌شوند. این افراد در هر سنی هم که باشند، علی رقم رشد جسمی، توانایی ذهنی آنان همیشه در حد یک کودک 6-7 ساله باقی خواهند ماند.

• بهره هوشی افراد حمایت پذیر در حد 25 و حتی کمتر است. حالت چهره این افراد نیز غیر عادی بوده و هیچ کنترلی بر رفتار خود ندارند. در راه رفتن و ایستادن مشکل دارند و به لحاظ عاطفی نبز می‌توان گفت که بی‌تفاوت هستند. با استفاده از مکانیسم شرطی شدن، فقط گاهی در برخی از کارهای مربوط به خودشان می‌توانند با دیگران همکاری کنند.

• مراقب فضاهای شخصی باشید

برخی معلولین برای حرکت نیاز به کمک دارند. برای مثال، حرکت دادن صندلی چرخدار، واکر برای آن‌ها سخت و دشوار است. کمک کردن در این زمینه‌ها را به چشم یک فضای شخصی برای این افراد نگاه کنید. هرگز بدون اجازه و درخواست فرد معلول، شروع به حرکت دادن صندلی چرخدار و یا واکر او نکنید. هرگز بر روی وسایل کمک-حرکتی معلولین مانند ویلچر، واکر، عصا وغیره لم ندهید. کافیست خود را به جای آنان تصور کنید. اگر کسی وسایل مورد نیاز شما را بدون اجازه حرکت دهد و شما به هنگام استفاده آن را در دسترس خود نداشته باشید، چه حسی خواهید داشت؟

• با خانواده‌های افراد معلول منعطف باشید

در آسایشگاه سالمندان بسیاری از معلولین خانواده‌ای دارند که گاهی برای سر زدن به فرزند خود به آسایشگاه می‌آیند. به عنوان ممدکار و پرسنل آسایشگاه باید شرایط انان را درک کرده و تا جایی که ممکن است و نیز قوانین آسایشگاه اجازه می‌دهند، با آن‌ها همراهی کنید و به حقوقشان احترام بگذارید. منعطف بودن با نیازهای معلولین و خانواده‌های آن‌ها باعث می‌شود هرگونه تاثیر منفی بر آنان کاهش یابد.

• آسایشگاه معلولین مانع زندگی طبیعی افراد معلول نیست

همیشه به یاد داشته باشید که معلولین نه به خواست خود، ولی در شرایطی قرار دارند که زندگیشان کمی با بقیه افراد جامعه متفاوت‌تر می‌شود و همین باعث به وجود آمدن محدودیت در زندگی آنان می‌شود. اگر خانواده‌ای به دلایلی توانایی نگهداری از فرزند معلولشان را ندارند و او را به آسایشگاه معلولین می‌برند، این به هیچ وجه دلیل خوبی نیست که معلولین را از حق طبیعی زندگی‌شان محروم کنیم. معلولین زنده‌اند، نفس می‌کشند و مانند سایر افراد جامعه حق یک زندگی طبیعی را دارند. آن‌ها حق شاد بودن دارند. این حق را دارند که استعدادهایشان کشف و آن را پرورش دهند. بنابراین در آسایشگاه معلولین باید برنامه‌ریزی شود تا همانند مردم بیرون از آسایشگاه، مراسمات مذهبی، جشن‌ها، مراسمات مناسبتی، ورزش، کلاس‌های آموزشی مختلف و غیره برای معلولین برگزار شود.

هرگز فراموش نکنیم که معلولین نیز انسانند و مانند سایرین از حقوق بسیاری برخوردارند. معلولیت را باید از دریچه انسانیت نگریست.