چند سوال مهم در خصوص بیماری ام اس
ام اس (MS) مخفف کلمه "اسکلروز متعدد" (Multiple Sclerosis) است. این بیماری منجر به آسیب به دستگاه عصبی شده و بسته به محل ایجاد آسیب در هر قسمت از بدن، علائمی نظیر اشکال در کنترل تعادل، بینایی، حرف زدن و یا عضلات به وجود بیاید. در چنین حالتی سیستم عصبی مرکزی در بیماری درگیر شده است. علت دقیق این بیماری نامشخص می‌باشد ولی ناشی از فروپاشی ارتباط بین مغز و اعصاب است و هنوز هیچ درمان قطعی و دائمی برای آن ارائه نشده است.
ام اس مختص اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) است و در مغز لکه‌های سفیدی ایجاد می‌کند. این لکه‌ها موجب سفت شدگی غلاف‌های سلول‌های عصبی مغز (میلین‌ها) می‌شوند و از انتشار جریان الکتروشیمیایی رشته‌های عصبی مغز جلوگیری می‌کنند که همین امر موجب بروز اختلالات حرکتی در فرد بیمار می‌شود، زیرا که فرمانی از مغز به اندام حرکتی صادر نمی‌شود.
در خصوص این بیماری سوالات بسیاری مطرح می‌شود که از میان این سوالات می‌توان به مهم‌ترین موارد اشاره کرد:
علت بروز ام اس چیست؟
با وجود چندین دهه مطالعه و تحقیق، همچنان علت بروز بیماری ام اس به صورت یک راز باقی مانده است. شواهد موجود نشان می‌دهند که شیوه زندگی، عوامل محیط زیستی، عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی می‌توانند در این بیماری نقش داشته باشند. انجمن ام اس در حال بررسی عواملی نظیر جنسیت، سن، سابقه خانوادگی و تاثیر سبک زندگی بر روی افراد هستند تا مطمئن شوند که آیا این عوامل نیز در بروز این بیماری تاثیرگذار هستند یا خیر؟
علائم و نشانه‌های ام اس چه هستند؟
- سرگیجه
- سنگینی سر و بدن
- کاهش حافظه
- دوبینی و تاری دید
- عدم هماهنگی بین کلمات در سخن گفتن
- دیر هضم شدن غذا
- حساس و زود رنج شدن
- دیدن کابوس در برخی موارد
- علاقه به خوردن غذاهای سردی بخش (اسیدی) مانند لبنیات مخصوصا ماست و بستنی
- در صورت پیشرفت بیماری عدم کنترل ادرار و مدفوع
- عدم تحمل هوای گرم و آب گرم
- عدم تحمل آب سرد و هوای سرد
- افسردگی و خودخوری
- انزوا طلبی و گوشه گیری
- گزگز شدن و مورمور شدن انگشتان
- بی‌حسی در انگشتان
- نداشن تعادل و لرزش هنگام حرکت
- یاری نکردن ماهیچه های پا هنگام راه رفتن
- سرما سرما شدن استخوانهای بدن خصوصا پاها.
چه کسی در معرض بروز بیماری ام اس قرار دارد؟
ام اس ممکن است برای هر فردی در هر سنی رخ بدهد اما معمولا به طور متوسط بین سنین 20 تا 49 سالگی رخ می‌دهد که اوج سن سال‌های تحصیلی، کاری و ساختن خانواده برای افراد مختلف است. بیماری ام اس حتی در برخی کودکان زیر 2 سال نیز تشخیص داده شده است. ام اس در زنان سه برابر بیشتر از مردان گزارش شده است.
ام اس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ام اس خیلی آرام و با بروز یک سری علائم و نشانه‌ها خود را نشان می‌دهد و هرگز به صورت ناگهانی آشکار نمی‌شود. اگر نشانه‌های اولیه در فردی وجود داشته باشد و پزشک آن‌ها را تایید کند، باید فرد را نزد یک متخصص مغز و اعصاب فرستاد تا برای اطلاع از وجود و یا عدم وجود این بیماری در شخص، یک سری آزمایشات را انجام و مورد بررسی قرار دهند. این آزمایشان نظیر معاینه حرکت چشم، قدرت تکلم و غیره می‌باشند. برای رسیدن به یک تشخیص محکم و قابل استناد از وجود ام اس، ممکن است عصب‌شناس آزمایش‌های دیگری نظیر اسکن مغناطیسی رزونانس (MRI) انجام دهد. شدت ام اس در زمان انجام این آزمایشات مشخص نمی‌شود.
آیا ام اس مهلک و کشنده است؟
خیر! ام اس برای تعداد بسیار زیادی از بیماران کشنده و مهلک نیست. بیشتر افرادی که ام اس دارند، به لطف پیشرفت در مدیریت علائم و درمان‌های اصلاح کننده این بیماری، می‌توانند یک روند زندگی عادی یا نزدیک به عادی را داشته باشند.
چرا علائم ام اس توسعه پیدا می‌کنند؟
سیستم ایمنی بدن طوری طراحی شده است که بدن را در مقابل حملات مزاحمانی نظیر ویروس‌ها، باکتری‌ها و حملات بافت‌ها ایمن می‌دارد. بیماری ام اس به گونه‌ایست که به بافتی به نام میلین حمله می‌کند و موجب ایجاد اختلال در عملکرد آن می‌شود. بدون میلین، ارتباط بین سلول‌های عصبی مختل می‌شود و بدن دستورهایی نظیر صحبت کردن، دیدن، راه رفتن، یادگیری و دستورات دیگر را دریافت نمی‌کند. همین باعث ایجاد اختلال در عملکرد فرد می‌شود. آسیب به میلین می‌تواند منجر به بیماری مزمن عصبی غیر قابل برگشت شود و می‌تواند تاثیرات منفی و آزاردهنده‌ای بر سطح انرژی، خواب و کیفیت کلی زندگی فرد بیمار داشته باشد.
آیا هیچ امیدی برای درمان ام اس وجود دارد؟
قطعا همینطور است! محققان بر روی این بیماری و علل آن تحقیقات بسیاری انجام می‌دهند و برای یافتن راهی برای درمان آن و یا حتی پیشگیری از ابتلا به این بیماری در تلاشند. انجمن ام اس کانادا و بنیاد پژوهشی ام اس در مورد جنبه‌های مختلف تحقیق کرده‌اند. این جنبه‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:
- پیشرفت-درمان: مرحله آزمایش بیماری موجود یا بالقوه و جستجوی راه‌های توسعه تکنولوژی در جهت تصویر سازی بهتر آنچه در ذهن اتفاق می‌افتد.
- فاکتورهای علت-خطر: مرحله بررسی عوامل موثر در بیماری ام اس و اینکه چرا برخی عوامل حساسیت به ام اس را افزایش می‌دهند؟!
- آسیب- ترمیم عصب: مرحله تمرکز بر مکانیسم‌های سلولی که منجر به آسیب یا ترمیم میلین و سلول‌های عصبی زیرین می‌شود.
- مدیریت علائم- کیفیت زندگی: مرحله پیش‌بینی چگونگی تاثیر ام اس در زندگی روزمره افراد و ایجاد راه‌های درمانی موثر در مدیریت علائم این بیماری
