آنچه که موجب متفاوت بودن و قدرت گرفتن یک موسسه خیریه می‌شود، کمک و مشارکت مردمی است که به آن خیریه می‌شود. اگرچه خیریه ها اهداف بزرگ و والایی دارند و خدمت‌رسانی و برطرف کردن خواسته‌های نیازمندان و قدرت‌مند ساختن جامعه برای این موسسات در راس امور است، ولی در صورت عدم مشارکت مردمی می‌توان گفت که این موسسات کاری از پیش نخواهند برد.

منظور از مشارکت مردمی چیست؟

مشارکت مردمی بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر، به معنای این است که هر انسان علاوه بر کمک به ایجاد تغییر مثبت در زندگی دیگر انسان‌ها، در تعیین سرنوشت خود نیز مشارکت دارد. مشارکت در درجه اول در ابعاد کوچک محلی در مناطق مختلف اتفاق می‌افتد و سپس به جمعیت‌های بزرگتر با وسعت بیشتر در سطح کشوری یا جهانی منتقل می‌شود.

ابتدا در مورد مسائل و مشکلات موجود در منطقه، بررسی و بحث شده، سپس لیستی از این مسائل تهیه می‌‌شود. پس از آن به دنبال یافتن راه ‌حل بوده و راهکار ارائه می‌شود. تمامی راهکارها به منظور توانمند‌سازی مردم یک جامعه و در نهایت، تقویت آن جامعه است. چرا که مردمی توانمند، جامعه را توانمند می‌سازند.

در صورتی که نیازمندان یک منطقه شناسایی شوند و اقدامی توسط مردم منطقه صورت پذیرد، این اقدام یا اقدامات را مشارکت مردمی می‌نامند. مشارکت مردمی نقش بسیار حیاتی در تقویت و رشد یک جامعه دارد. اگر مردم یک جامعه نسبت به نیازمندان احساس مسئولیت‌پذیری نداشته باشند، به جرات می‌توان گفت، آن جامعه بسیار ضعیف بوده و نه تنها مردم آن از فقر مالی بلکه از فقر فرهنگی نیز رنج می‌برند. چنین جامعه‌ای بدون وجود مشارکت مردمی، هرگز پیشرفت نخواهد کرد.

تاثیرگذار بودن مشارکت مردمی

موسسات خیریه باید به مردم نشان دهند که مشارکت مردمی تا چه حد می‌تواند موثر بوده و تاثیرات بسیار زیادی در توانمند سازی جامعه از خود بر جای بگذارد. یکی از بهترین راه‌ها برای مشارکت دادن مردم این است که به آن‌ها نشان دهیم کمکشان در هر بخش، تا چه حد تاثیر‌گذار است. بسته به نوع خیریه و خدمات آن، باید مردم را با تاثیری که بر روی زندگی نیازمندان می‌گذارند آشنا کرده و آنان را تقویت کرد. آن‌ها باید بدانند که حتی کوچکترین مشارکت و همکاری آنان می‌تواند تاثیر بسیار بزرگی بر روی زندگی افراد نیازمند داشته باشد.

به طور کلی بودجه‌ای که موسسات خیریه برای نیل به اهداف خود در راستای کمک به نیازمندان اختصاص می‌دهند، هرگز کافی نیست. متاسفانه، با رکود اقتصاد و افزایش مشکلات جامعه و نیز  وقوع بلایای طبیعی، میزان افرادی که به کمک نیازمندند، روز به روز در حال افزایش است. به همین منظور است که بودجه موسسات برای برطرف کردن تمام مشکلات جامعه، به قدر کافی نیست. در اینجاست که نیاز به مشارکت مردمی در هر جامعه‌ای پررنگ شده و بدون آن موسسات قادر به مدیریت و برطرف ساختن فقر در جامعه نخواهند بود.

تکنیک‌های افزایش مشارکت مردمی در امور خیریه

پیش از انجام هر چیزی باید بدانید دقیقا قرار است در چه زمینه‌ای فعالیت کنید و به چه کسانی کمک‌رسانی کنید؟! تنها با داشتن برنامه‌ای مدون و اصولیست که می‌توانید به سمت اهداف موسسه خود پیش بروید و مردم را نیز با خود همراه کنید. قرار است به چه کسانی کمک کنید و چه مشکلاتی را بر طرف کنید؟

راه‌های افزایش مشارکت مردمی

• به خیریه ها اعتماد کنید

اگر اهداف خیریه ها روشن و واضح باشد و مشخص باشد هدف از درخواست مشارکت مردمی چیست و قرار است کمک های مردمی صرف انجام چه اموری شود، مردم اعتماد کرده و در شرایط مختلف با خیریه ها مشارکت خواهند داشت. بنابراین گام اول در افزایش مشارکت مردمی جلب اعتماد آن‌ها است.

• همیشه درخواست کمک به معنای درخواست پول نیست

خیرین بزرگترین سرمایه خیریه ها هستند. داشتن ارتباط نزدیک و دوستانه با مردم و خیرین یکی از مهم‌ترین نکات در خصوص ارتباط موسسات با مردم است. اگرچه مسائل مالی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است ولی داشتن رابطه صمیمانه با خیرین برای هر موسسه خیریه از واجبات محسوب می‌شود، چرا که اگر مشارکت مردمی نباشد، وجود آن خیریه مفهومی نخواهد داشت.

مردم زمانی که بدانند اهداف خیر یک موسسه خیریه چیست، به راحتی و با میل و خواست خود با آن موسسه مشارکت خواهند کرد. حتی در صورت تقاضا موسسه، سریعا به کمک خواهند شتافت. هیچکس دوست ندارد که سر او کلاه بگذارند. بنابراین مشارکت مردمی زمانی افزایش خواهد یافت که مردم بدانند کلکی در کار نیست و کمکشان مستقیما در اختیار مردم نیازمند قرار خواهد گرفت.

• افزایش تماس تلفنی

ارسال یک ایمیل تشکر آمیز یا یک کارت تشکر برای مشارکت مردمی بسیار عالیست. اما هیچ چیز مانند یک تماس تلفنی و تشکر از خیرین و مردمی که در امور خیر مشارکت دارند، نمی‌تواند آن‌ها را خوشحال کند. با این کار آن‌ها متوجه قدردانی موسسه خیریه خواهند شد و خواهند دانست که تلاششان دیده شده و ارج نهاده می‌شود.

• مشورت کردن با خیرین و مشارکت دادن آنان در تصمیمات موسسه

هنگامی که می‌خواهید در جهت کمک به نیازمندان تصمیمی بگیرید، می‌توانید از خیرین نیز هم‌فکری و کمک بگیرید. برای آگاه کردن آنان از هر طریقی مانند پیام کوتاه، ایمیل، تماس تلفنی، شبکه های اجتماعی و غیره استفاده کنید و به همکاری فراخوانید. گاهی برای انجام برخی از کارها نیاز به افرادی دارید تا در ادارات و سازمان‌های دیگر کار شما را انجام دهند.

• حمایت از پیشنهادات خیرین

هر از گاهی با خیرین جلساتی برگزار کنید و از نظرات آنان، انتقادات و پیشنهادات آنان در خصوص روند کار خود استقبال کنید. بدون جهت‌گیری به صحبت‌هایشان گوش دهید و به آن‌ها نشان دهید که از این مشارکت استقبال می‌کنید. برخی افراد تفکرات و نظرات بسیار سازنده دارند و این نظرات می‌تواند در نیل به اهداف بسیار کمک کننده باشد.

• موسسه خود را به روز نگه دارید

راه‌های ارتباطی خود با مردم در جهت افزایش مشارکت مردمی را به روز نگه دارید. از طریق شبکه‌های اجتماعی مختلف مردم را از اهداف و برنامه‌های خود باخبر کرده و آنان را مشارکت دهید. مسابقه برگزار کنید و از آنان بخواهید تا مشارکت کنند. برنامه‌ها را از طریق شبکه های اجتماعی به اطلاع علاقه‌مندان برسانید تا در صورت تمایل مشارکت داشته باشند.

• راه‌اندازی کمپین های مشارکت مردمی

در جهت اهداف خود، کمپین‌های مردمی راه انداخته و از مردم تقاضا کنید تا شما را همراهی کنند. از آن‌ها بخواهید تا خودشان کمپین را آنطور که دوست دارند جلو ببرند و در تمام فرآیند سهیم بوده و بدانند که نتیجه از آن همه خواهد بود. باید به مردم نشان دهید که نتیجه حاصل از مشارکت مردمی در کمپین‌های مختلف، به سود همگان بوده و نه تنها در جهت رفع مسائل مربوط به نیازمندان است، بلکه در جهت رفع ضعف و مشکلات مربوط به جامعه است. هرچه مردم نیازمند یک جامعه کمتر باشند، آن جامعه قدرتمندتر خواهد بود.

• تعاملات پیش‌بینی نشده داشته باشید

برای افزایش مشارکت مردمی باید سعی کنید با مخاطبین خود در تعامل باشید. نه تنها به هنگام همکاری با موسسه شما، بلکه گاه و بی‌گاه برای آنان پیام‌های محبت‌آمیز فرستاده و از آنان برای همراهی‌ و همکاری‌شان تشکر کنید. از آن‌ها تشکر کنید که شما را تنها نگذاشته و در فعالیت‌های مختلف موسسه، شما را یاری می‌رسانند. مشارکت مردمی یک اهرم اصلی در جهت رشد و توسعه موسسات خیریه در هر جامعه است.

• فرستادن هدیه

گاهی برای عرض تشکر و ابراز محبت در خصوص همکاری خیرین، یک هدیه کوچک تهیه کنید و برای آنان ارسال کنید. با این کار به آنان حسن نیت خود را نشان خواهید داد. بگذارید که بدانند برای شما مهم هستند و از اینکه با آنان همکاری می‌کنید، خرسندید.

مشارکت مردمی نه تنها در امور خیریه بلکه در تمامی ابعاد یک جامعه می‌تواند ارزشمند باشد. بنابراین باید مشارکت را ارج نهاد و از مردمی که متوجه ارزش این کار بزرگ هستند، تقدیر کرد چرا که انسان‌های بزرگ می‌دانند مفهوم یاری رساندن چیست و برای یاری رساندن همیشه تمام تلاش خود را می‌کنند. چه زیباست جامعه‌ای که مشارکت‌های مردمی در آن به صورت خود جوش و بر اساس علاقه و نه اجبار باشد.