اهمیت نیکوکاری در جوامع امروز
نیکوکار به فردی اطلاق میشود که در ایجاد تغییری مثبت، موثر است. فرد نیکوکار از زمان، پول، تجربه، مهارت و یا استعداد خود برای کمک کردن به دیگر افراد استفاده میکند تا دنیا را جای زیباتری برای زندگی سازد. هرکسی میتواند در چنین جایگاهی قرار بگیرد و فعالیتهایی در راستای نیکوکاری انجام دهد. فقط لازم است روح بخشندهای داشته باشد و تعلق خاطر نداشته باشد.
کلمه نیکوکاری "philanthropy" برای اولین بار توسط یک نمایش نامه نویس یونانی به نام اسکلیس در قرن پنجم میلادی استفاده شد و به معنای "عشق به بشریت" است. امروزه، بشر دوستی به معنای سخاوت در اشکال مختلفِ کمک به دیگران برای داشتن زندگی بهتر است. میتوان از هر لحظهای نیکوکاری را آغاز کرد. یک لبخند به یک فرد سالمند در کوچه و بازار، خرید کردن از یک پیرمرد در کنار خیابان، شرکت در فعالیتهای داوطلبانه برای کمک به مردم نیازمند یا مردم مناطق آسیب دیده در بلایای طبیعی، کمک به همسر در پختن غذا و بسیاری از فعالیتهای مثبت دیگر، همگی نیکوکاری محسوب میشوند. فعالیتهای نیکوکارانه باعث بهبود وافزایش کیفیت زندگی بشر میشود.
فواید نیکوکاری
آرزوی بسیاری از خیرین و افراد نیکوکار تغییر جامعه، حل کردن مشکلات آن، و بر طرف کردن مسائل و مشکلات شهروندان آن جامعه است. تحقیقات نشان دادهاند که نه تنها افراد نیازمند از بخشش دیگران خرسند میشوند که افراد نیکوکار نیز از کار خوبشان به همان اندازه سود میبرند. نیکوکاری تاثیرات مثبت زیر را برای فرد به همراه دارد:
-
احساس خوشبختی زیاد
-
سطح پایین استرس
-
سلامت جسمی بهتر
-
حس قویتر در ارتباط با دیگران
لازم نیست برای نیکوکاری میلیونر باشیم! مردم بسیاری فکر میکنند که باید حساب بانکی پری داشته باشند تا بتوانند به دیگران کمک کنند و کمک کردن آنها صرفا به صورت نقدی میباشد. ولی همانطور که قبلا اشاره شد، نیکوکاری به هرگونه کار خیر که تغییر مثبت ایجاد میکند، اطلاق میشود. حتی گفتن کلمات مثبت و زیبا نیز میتواند به نوعی نیکوکاری به حساب آید چرا که میتواند در لحظه، تغییر مثبتی در فرد شنونده ایجاد کرده و او را خوشحال کند. هزاران هزار کار خوب برای انجام دادن وجود دارد.
امروزه نگرش به فعالیتهای نیکوکارانه رو به تغییر است چرا که نگرش نسبت به ثروت، پیشرفت تکنولوژی در نحوه کمکهای مردمی شفافیت و روشهای دیگر تغییر کرده است.
- شفافیت:
بسیاری از نیکوکاران تمرکز خود را بر روی نتایج افزایش دادهاند. بسیاری از نیکوکاران اعلام داشتهاند از زمانی که با خدمات غیر نقدی در زمینه نیکوکاری آشنا شدهاند، نحوه کمک کردن آنها نیز تغییر کرده است و علاوه بر کمکهای نقدی، کمکهای غیر نقدی نیز در برنامه خود دارند.
- تکنولوژی:
تعداد کثیری از نیکوکاران نیز اعلام کردهاند که رویکردهای قدیمی نیکوکاری خود را تغییر دادهاند زیرا تکنولوژی ابزارهایی برای تحقیق و ارزیابی پروژهها و سازمانهای خیریه فراهم کرده است.
- تغییر دادن نگرش:
برخی خیرین میگویند، روش نیکوکاری خود را عوض کردهاند و به جای دادن پول به افراد خانواده که نیازی به آن ندارند، این پول را به سازمانهای نیکوکاری اهدا میکنند و احساس بسیار خوب و حس رضایت خاطر در مورد این موضوع دارند.
علاوه بر تغییراتی که در روشهای نیکوکاری صورت گرفته است، خیرین نیز در خصوص هزینه کردن ثروت خود در امور نیکوکاری، تغییر کردهاند. امروزه، استراتژیهای ذیل در میان نیکوکاران محبوبتر و رایجتر شدهاند:
- تاثیر سرمایهگذاری:
سرمایهگذاری که هدفش دستیابی به منافع خاص اجتماعی یا محیطی با بازده مالی میباشد که تاثیر سرمایهگذاری اجتماعی نامیده میشود و بازار را برای کسب سود جهانی به کار میگیرد.
- کمکهای غیر نقدی:
این نوع نیکوکاری شامل تبدیل اوراق بهادار، منافع مشارکت محدود، املاک و سایر داراییهای غیر نقدی به نقدی است که صرف امور خیریه میشوند.
- موسسات خیریه معاف از مالیات:
بسیاری از نیکوکاران با موسسات خیریه همکاری و در آنها سرمایهگذاری میکنند. میزان این کمکها از جانب رسانه مالیاتی ایران به ثبت رسیده و زیر نظر این سازمان، آن موسسه از پرداخت مالیات به دولت معاف میگردد.
خیرین از مفهوم قدیمی نیکوکاری فراتر رفته و در زمینههای بسیار مختلفی فعالیتهای گسترده دارند.
- توانمند سازی بانوان شهری و روستایی
- اشتغال زایی بومی
- کارآفرینی برای جوانان
- آموزش مهارتهای رایگان در جهت افزایش بهرهوری نیروهای داوطلب در سازمانهای مختلف
- تعمير مراکز نگهداري کودکان و نوجوانان بي سرپرست و بدسرپرست در گروههاي سني و جنسي مختلف
- کارگاههاي حرفهآموزي و اشتغال مصدومان ضايعه نخاعي، معلولان جسمي و حرکتي
- حرفهآموزي به معلولان ذهني و کودکان نابينا، کم بينا، کم شنوا و ناشنوا
- مرمت و تعمیر آثار باستاني، امور عمراني و آباداني
- هزينه يا وام تحصيلي دانشآموزان و دانشجويان
- بناسازی مراکز فرهنگی، مدارس، مراکز درمانی و غیره
- انجام فعالیتهای فرهنگی نظیر برگزاری کنسرت یا تئاتر و صرف هزینه برای امور خیریه، بیماران خاص، کودکان بیسرپرست و بد سرپرست و غیره
- و ...
نیکوکاری و تحصیلات دانشآموزان
همه ما اهمیت آموزش و پرورش و جایگاهی که برای ما در جامعه دارد را میدانیم. دانش، احترام به همراه دارد. یک فرد تحصیلکرده میداند که برای داشتن جامعهای بهتر، باید تغییرات مثبتی پیرامون خود ایجاد کند و همانطور که اشاره شد، هر تغییر مثبتی که به دیگر انسانها کمک کند، نیکوکاری محسوب شده و جامعه را زیباتر میکند. شهروندان در چنین جامعهای با رویکرد انسان دوستانه و نوعدوستی، شیوه زندگی بهتری خواهند داشت.
تحصیلات برای نسل جوان بسیار حائز اهمیت است زیرا که مسئولیت حفظ کردن جامعه فردا بر عهده آنان میباشد. در ابتدا باید مفهوم کلمه "آموزش" را به درستی درک کرد، چرا که آموزش به معنی مدرسه رفتن، کتاب خواندن و امتحان دادن نیست. آموزش در حقیقت شیوه زندگی است که معلمین آن را به شاگردان میآموزند. آموختن مدیریت زمان، صبر و شکیبایی، نحوه زندگی با دیگران و از همه مهمتر، آموزش اخلاقیات به دانشآموزان، شیوه زندگی درست در یک جامعه است. چه خوش شانس خواهد بود کودکی که چنین آموزشهایی را در زندگی بیاموزد.
در برخی جوامع، خانوادههایی وجود دارند که به لحاظ مشکلات مالی، نمیتوانند فرزند خود را در قبال هزینههای تحصیل حمایت کنند. برخی دیگر از خانوادهها برای تامین مخارج، فرزند خود را مجبور به کار کردن در خارج از منزل میکنند. فقدان پول و فعالیت داشتن کودکان کار، در حالی که سزاوار پوشیدن لباسهای خوب و برخوردار شدن از شرایط تحصیلی مناسب هستند، یک علت بسیار مهم برای نیکوکاری مردم و موسسات خیریه است. بسیاری از موسسات خیریه در سراسر دنیا، مبلغ قابل توجهی را برای تحصیل کودکان بیسرپرست، بد سرپرست، کودکان کار و غیره در نظر میگیرند. از جمله فعالیتهای این دست خیریهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختصاص دادن کمک هزینه تحصیلی برای دانشآموزان و دانشجویان نیازمند و رسیدگی به امورات مربوط به آنان
- حمایت کردن از فرزندان مددجویان در تمامی مراحل تحصیل
- تهیه بورسیه برای دانشآموزان نیازمند با استعداد
- پرداخت هزینه شهریه دانشگاهی دانشجویان مستعد و ساعی
- ارتباط با تولید کنندگان و ناشرین وسایل آموزشی و کمک آموزشی برای دانشآموزان و دانشجویان
- تشویق دانشآموزان و دانشجویان ممتاز از طریق تهیه و اهدای جوایز
- ایجاد فضاهای مناسب برای تحصیلات و فراهم کردن حداقل امکانات تحصیلی برای دانشآموزان مناطق محروم
- حمایت از کودکان بازمانده از تحصیل در مناطق محروم
- ارائه دادن آموزشهای رایگان ضروری به دانشآموزان در حومه شهرها و مناطق محروم
- و ...
نیکوکاری یعنی دانستن نیازهای نیازمندان یک جامعه و مشارکت در برطرف کردن این نیازها. موسسات خیریه در شناسایی این نیازها نقش پررنگی داشته و علاوه بر کمکهای نقدی که از سمت دولت میگیرند، نیاز به کمکهای مردمی نیز دارند تا بتوانند اهداف انسان دوستانه خود را پوشش داده و به نیازمندان یاری رسانند.
و اینجاست که نقش تک تک ما به عنوان شهروند یک جامعه آغاز میشود. درد یک انسان، درد یک جامعه است. چرا جامعهای زیبا و بدون افراد دردمند نداشته باشیم؟