از خیریه چه میدانید؟
خیریه به بخشیدن چیزی به دیگران، که متعلق به شما است، اطلاق میشود. زمانی که شما چیزی را میبخشید، بدون شک حس خوبِ شادی را تجربه خواهید کرد. زیرا زمانی که شما چیزی که به آن علاقه دارید را میبخشید، شادی را به دیگران هدیه کردهاید.
حتی فکر کردن به تصرف چیزی که فردی آن را بسیار دوست دارد نیز به اندازه کافی ناراحت کننده است چه برسد به گرفتن آن! ولی زمانی که خود فرد با میل شخصی آن را ببخشد، هیچگونه حس بدی در طرف مقابل ایجاد نخواهد شد. در حقیقت خیریه در مورد احساس است تا خود اقدام! خیریه آن حس خوبی است که از عمل "بخشیدن" در افراد ایجاد میشود. میتوان گفت به هر گونه اقدام خوب و پسندیدهای که دیگران را خوشحال میکند، خیریه گفته میشود. ثروت واقعی انسان در آخرت، همین اعمال خوبی است که در دنیا در قبال نیازمندان انجام داده باشد.
زمانی که اسم خیریه به میان میآید، بیشتر افراد بخشیدن پول به فقرا را در ذهن خود مجسم میکنند. این در حالی است که خیریه به صورتهای مختلف فیزیکی، مواد، غذا، آب، تسهیلات مالی، خدمات رفاهی و اشکال دیگر میباشد. گاهی حتی یک لبخند به موقع و شاد کردن دل یک انسان نیز میتواند خیریه محسوب شود. انجام امور خیریه نیازمند یک قلب بخشنده و یک شخصیت انسانی است. زمانی انجام چنین اموری احساس رضایت و خوشنودی ایجاد میکند که به شخصی کمک کنید که میدانید از او انتظار جبران کردن ندارید.
امور خیریه نباید عملی برای خودنمایی و نشان دادن دارایی و ثروت شود!
متاسفانه امروزه نیکوکاری و امور خیریه به یک میدان رقابت برای برخی افراد تبدیل شده است که فقط قصد مطرح کردن خود و ثروتشان را دارند و این با تعریف خیریه کاملا در مغایرت است. خیریه دریافت حس خوب و رضایت قلبی از بخشیدن چیزی به نیازمند است و دانستن این عمل برای دیگران ضرورتی ندارد. شخص برای رضایت فردی خود دست به این اقدام زیبا میزند و نه برای خودنمایی کردن!
امور خیریه در تمام دنیا وجود دارد. در کشور ایران به دلیل فرهنگ این کشور، امور خیریه در زمان پیش از اسلام نیز وجود داشته است. بر اساس تعالیم زرتشت، مردم ایران موظف به کارهای خیر بودهاند. زرتشتیان یک دهم از درآمد خود را صرف خیرات برای فقرا میکردند. دستگاههای دولتی که در آن زمان در زمینه امور خیریه فعالیت میکردند عبارتند از:
- وزارت كشور
- وزارت كشاورزي
- وزارت بهداري
- وزارت آموزش و پرورش
- وزارت كار و امور اجتماعي
- وزارت دادگستري
- سازمان بهزیستی
فعالیتهای خیریه با ورود اسلام به کشور به اوج خود رسید.
اهمیت خیریه در اسلام
در دین اسلام، زکات یا خیریه، سومین ستون دین است. خیرخواهی و فراهم کردن نیاز مستمندان، از ویژگیهای اصلی یک فرد مسلمان است. چرا خیریه تا به این حد مهم است؟
وجود تعداد بیشماری از گرسنگان، فقرای مسلمان و غیر مسلمان در جهان، این آموزش اسلامی را به مرحله عمل تبدیل میکند. ممکن است مسلمانان ثروتمند ندانند که چگونه ثروتشان میتواند فقرای بسیاری را از تنگدستی و نیاز خارج کند. دادن خیریه به راستی برای رفاه نیازمندان لازم است و تاکید پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص) بر این اصل است.
-
فرمهای خیریه
در اسلام چندین دسته از امور خیریه تعریف شده است که دو مورد از مهمترین موارد آن زکات (خیریه واجب) و صدقه (خیریه داوطلبانه) است. زکات یک درصد خاص و استاندارد از ثروت (بیش از نیاز زندگی) است که باید به فقرا و نیازمندان بخشیده شود. صدقه را میتوان به هر عمل نیکویی که به رایگان در اختیار فرد دیگر قرار داده میشود، اطلاق کرد. صدقه میتواند بخشیدن مقداری پول، پوشاک، حتی لبخند و مشاوره رایگان دادن به فردی که به مشاوره نیاز دارد، باشد. برداشتن یک تکه سنگ از وسط جاده برای جلوگیری از پیش آمدن حادثه برای دیگران، خیریه محسوب میشود. به خوبی صحبت کردن با مردم در کوچه و خیابان نیز خیریه محسوب میشود. کمک کردن به یک فرد نابینا برای عبور از خیابان، خیریه است. هر عمل خوبی که منجر به شادی دیگران میشود، خیریه به حساب میآید.
-
حفاظت از فساد و بلایا
در اسلام اعتقاد بر این است که با به خطر انداختن بخشی از ثروت خود و صرف آن برای امور خیریه، مال و جان خود را از بلاها و بدبختی محافظت خواهید کرد. افرادی که به کائنات و کارما اعتقاد دارند نیز میدانند که با بخشش اموالشان به نیازمندان، کائنات فرصتهای بهتری بر سر راه آنها قرار خواهد داد.
-
آزادی افراد بدهکار، کار خیر است
حضرت محمد (ص) میفرمایند: " هرکسی بخواهد که خداوند در روز رستاخیز او را از سختی نجات دهد، باید زمان بیشتری صرف افرادی بکند که در تنگدستی و نیاز قرار دارند".
اگر فردی به شما پولی بدهکار است، وقت دادن به او برای پرداخت بدهی، نشان دادن روی خوش و عطوفت و صبوری کردن برای پرداخت قرض، خیریه محسوب میشود. اگر خیریه را یک سایه شخصی در روز قیامت در نظر بگیریم، لغو بدهی فرد مقروض، یک حفاظ به حساب میآید.
-
چراغی که به خانه رواست، به مسجد حرام است!
از قدیم این ضربالمثل را بسیار شنیدهایم. ممکن است در میان اقوام و نزدیکان و حتی دوستان و یا همسایگان، افرادی نیازمند وجود داشته باشند. اولویت برای کمک کردن، با کسانی است که شما میشناسید. پیامبر در این خصوص میفرمایند که بخشیدن چیزی به یک فقیر، یک پاداش به همراه خواهد داشت. در حالی که انجام عملی خیر برای یک فرد آشنا دو پاداش به همراه خواهد داشت. یکی برای عمل خیر و دیگری برای نگه داشتن احترام در روابط خانوادگی!
-
از میان رفتن حرص و طمع
همیشه باید در مقابل حرص و طمع هوشیار بود. هرچه بیشتر به مال و ثروت بچسبیم، سختتر میتوان از آن جدا شد. انباشتن ثروت و استفاده نکردن از آن موجب افزایش بدبختی و انتخاب مسیرهای اشتباه میشود. زمانی که افراد شروع به بخشیدن از اموال خود به دیگران میکنند، در آنها حس زیبای حمایتگری پرورش مییابد و به مرور میل بیشتری برای حمایت فقرا و شاد کردنشان در آنها به وجود خواهد آمد. همین باعث میشود روحیه بخشش در آنها تقویت شود و به راحتی بتوانند هرگونه وابستگی را در خود از بین ببرند. اینگونه افراد با هر بالا و پایینی متزلزل نخواهند شد و همیشه آرامش خواهند داشت.
اهمیت خیریه در جامعه
بزرگترین هدیهای که میتوان به یک جامعه داد، تلاش برای بهتر کردن زندگی افراد آن جامعه است. نمیتوان به راحتی در جامعهای زندگی کرد که مردم تهیدست در سختی به سر میبرند. به همین منظور علاوه بر کمکهای داوطلبانه مردمی، سازمانها و نهادهای دولتی و غیر دولتی تشکیل شدهاند تا افراد نیازمند را شناسایی و کمکهای مردمی را به صورتی سازمان یافته در اختیار مردم نیازمند قرار دهند. این سازمانها غالبا داوطلبانه کار میکنند و برای بهبود زندگی کودکان یتیم، بی سرپرست و بد سرپرست، زنان سرپرست خانواده، فقرا، بیخانمانها، سالمندان، بیماران خاص، قربانیان جنگ، قربانیان فجایع و بلایای طبیعی و غیره، تلاشهای بسیاری انجام میدهند.
این سازمانها، کمکهای نقدی و غیر نقدی را تا جایی که بودجه و نیروی آنها اجازه دهد، از نیازمندان دریغ نمیکنند. کمکهای غیر نقدی شامل غذا، پوشاک، سرپناه، مشاورههای رایگان، کمکهای پزشکی رایگان، تحصیلات رایگان و غیره است که فراخور نیاز فرد به او ارائه میشود.
به طور کلی کار خیر بابت ایجاد حس خوب در خودمان و دیگران است. از همین فردا شروع کنید! به یک کارتونخواب غذا بدهید. حسی که از لبخند رضایت و تشکر او در خود احساس میکنید، چیست؟ زمانی که در یک روز برفی از یک پیرمرد گلفروش در کنار خیابان گلی زیبا خریداری میکنید، چه حسی دارید؟ زمانی که برای کمک به مردم زخمی یک منطقه زلزله زده، به مراکز اهدا خون مراجعه میکنید و خون اهدا میکنید، احساس رضایت دارید؟ زمانی که مقادیری از غذای خود را به حیوانات درون یک پارک میدهید، از غذا خوردن آنها لذت نمیبرید؟ انجام امور خیریه یکی از راههای بسیار پر ارزشی است که افراد میتوانند روح خود را نوازش داده و از خود رضایت شخصی حاصل کنند. پس چرا از همین امروز شروع نکنیم؟